De heilige bisschop Ignatius (Brjantsjaninov)

Ten behoeve van de boetvaardigen

DE ACHT MEEST VOORKOMENDE HARTSTOCHTEN MET HUN ONDERVERDELINGEN EN VERTAKKINGEN

Overmatige buikvulling

Vraatzucht, drankzucht, het veronachtzamen en breken van de vasten, in het geheim eten, snoepen, over het algemeen onmatige consumptie. Onbetamelijk en buitensporig vleselijk genot, het vinden van behagen hierin, met als gevolg eigenliefde, die leidt tot afvalligheid van God, de Kerk, de deugd en de mensen.

Ontuchtigheid

Wellustige ontvlamming, wellustige gevoelens, lusten van lichaam, ziel en hart. Ontvankelijkheid voor onreine gedachten, het gesprek ermee, het welbehagen erin, het toegeven eraan, het lange tijd verwijlen erin. Wellustige fantasieën en bekoringen. Nachtelijke bevlekking. Het niet beheersen van de zinnen, vooral van de betasting, waarin een onbeschaamdheid schuilt die alle deugd te gronde richt. Vuilbekkerij en lectuur van zinnenprikkelende boeken. Natuurlijke zondige driften: ontucht en overspel. Tegennatuurlijke zondige driften.

Geldzucht

Belustheid op geld, in het algemeen belustheid op roerende en onroerende goederen. Het verlangen zich te verrijken. Het zinnen op middelen om rijk te worden. Het dromen van rijkdom. Vrees voor ouderdom, plotselinge armoede, ziekte, verbanning. Gierigheid. Baatzucht. Ongeloof in God, het zich niet verlaten op Zijn Voorzienigheid. Een zwak of mateloze ziekelijke liefde voor allerlei vergankelijke voorwerpen, die de ziel haar vrijheid ontneemt. Het geheel opgaan in ijdele beslommeringen. Belustheid op geschenken. Toe-eigening van andermans bezit. Woekerpraktijken. Hardvochtigheid jegens het bedelvolk en iedereen die behoeftig is. Diefstal. Roof.

Toorn

Opvliegendheid, toelating van boze gedachten: koestering van woede- en wraakgevoelens, vertroebeling van het hart door razernij, verduistering van het verstand hierdoor. Ongepast geschreeuw, geredetwist, scheldwoorden, krenkende taal en hatelijkheden. Toebrenging van slagen en stoten, moord. Haatdragendheid, haat, vijandschap, wraakneming, belastering, veroordeling, terging en belediging van anderen.

Smart

Bitterheid, onvervuld verlangen, het opgeven van het vertrouwen in God, twijfel aan Gods beloften, ondankbaarheid jegens God voor al wat geschiedt, kleinhartigheid, ongeduld, gebrek aan zelfkritiek, verwijten aan anderen, gemor, verwerping van het kruis, poging om hier van af te komen.

Lusteloosheid

Onwilligheid om goede daden te verrichten, in het bijzonder om te bidden. Veronachtzaming van kerkelijke en kloosterlijke regels. Veronachtzaming van de plicht tot voortdurend gebed en lectuur van heilzame geschriften. Achteloosheid en gehaastheid tijdens het gebed. Nalatigheid. Gebrek aan ontzag. Ledigheid. Het te veel zoeken van rust door te slapen, te liggen en zich op allerlei wijze te verpozen. Voortdurende verandering van plaats om moeilijkheden en ontberingen uit de weg te gaan. Veelvuldig uitgaan en vriendenbezoek. IJdel gepraat. Gescherts. Godslasterlijkheid. Het achterwege laten van buigingen en andere lichamelijke eerbetuigingen. Het vergeten van eigen zonden. Het vergeten van de christelijke geboden. Laksheid. Verslaving. Verlies van de angst voor God. Verharding van het gemoed. Ongevoeligheid. Vertwijfeling.

IJdelheid

Streven naar menselijke roem. Opschepperij. Verlangen en streven naar aardse eerbewijzen. Belustheid op mooie kleren, wagens, bedienden en huisraad. Aandacht voor de schoonheid van het eigen gelaat, de aangename klank van de eigen stem en andere uiterlijkheden. Toeneiging tot vergankelijke wetenschappen en kunsten die van deze wereld zijn, het streven naar succes op dit terrein omwille van tijdelijke aardse roem. De schaamte om eigen zonden op te biechten. Verheimelijking ervan ten overstaan van de mensen en de biechtvader. Arglistigheid. Zelfrechtvaardiging. Tegenspraak. Eigendunk. Schijnheiligheid. Liegen. Vleien. Naar de mond praten. Afgunst. Kleinering van anderen. Wispelturigheid. Onoprechtheid. Gewetenloosheid. Duivelse moraal en levenswijze.

Trots

Minachting van de naaste. Het zichzelf boven alle anderen verheven stellen. Onbeschaamdheid. Verduistering en vergroving van hart en verstand. Vasthechting ervan aan het aardse. Beschimping. Ongeloof. Valse verheerlijking van de rede. Opstandigheid jegens Gods wet en de Kerk. Onderwerping aan de roep van het vlees. Lectuur van ketterse, verdorven en ijdele boeken. Ongehoorzaamheid aan het gezag. Sarcasme. Het afzien van christelijke deemoed en zwijgzaamheid. Verlies van eenvoud. Verlies van de liefde jegens God en de naaste. Valse leer. Ketterij. Goddeloosheid. Onwetendheid. Dood van de ziel.

[vertaling Maarten Tengbergen]